Kuchnia meksykańska

"Kukurydza zmiękczała się przez całą noc w misie w wodzie z tequesquitl (minerał). Teraz kobieta zmieli ją w metatl (płaski moździerz-żarna, z kamienia wulkanicznego). Raz, po raz, przesuwając metlapil (wałek z kamienia wulkanicznego) tworzy fale nixtamal (masa na tortille), aż masa będzie gładka, podczas gdy drewno trzeszczy w tecuil (wgłębieniu na ogień) pod comalli (pod fajerką). Potem, swymi drobnymi, zwilżonymi dłońmi, oderwie testal (kęs masy, dokładnie na jedną tortillę), będzie go rozpłaszczała, rytmicznymi klepnięciami, spłaszczeniami, zaokrągleniami, aż otrzyma idealnie okrągłą tortillę, którą ułoży delikatnie, jak nowo narodzonego, na comalli, podtrzymywanego przez starego boga ognia, Xiuhtecuhtli, na trzech rytualnych kamieniach .”** Opis przygotowania tortilli w sposób rytualny. Kuchnia meksykańska, Novo, Salvador